Comfort food to po angielsku jedzenie na poprawę nastroju. Jedzenie takie przywołuje miłe wspomnienia i zabiera nas w nostalgiczną podróż do chwil, nierzadko z dzieciństwa, które kojarzą nam się z bezpieczeństwem, komfortem duchowym i spokojem. W wiadomo jakiej encyklopedii było napisane, że często takie jedzenie charakteryzuje się łatwością przygotowania i wysoką zawartością węglowodanów. Nie za bardzo czaję z tymi węglowodanami, ale z łatwością przygotowania się zgadzam. Przejdę nawet o poziom wyżej. Wyższy poziom łatwości przygotowania to nieprzygotowanie jedzenia. Według mnie, jedzenie na poprawę humoru to takie, którego nie musisz przygotować. Ktoś to zrobi za ciebie. I dla ciebie. Muszę tutaj zdementować pochlebne, acz nieprawdziwe, pogłoski jako żem druga Martha Stewart. W kuchni się nie realizuję. Gotować nie lubię. Umiem, bo jak coś robię, to lubię umieć i gotuję, bo zawsze jakieś otwory gębowe do zatkania się znajdą. Zdecydowanie wolę jednak jak ktoś to za mnie robi. Najlepiej żeby mama. Moje najbardziej komfortowe jedzenie to kluski tarte, zwane w moim domu kluskami szarymi żeby je odróżnić od klusek białych, czyli śląskich. Kluski tarte, koniecznie z sosem grzybowym i buraczkami. Jak byliśmy mali, mama przed podaniem kroiła nam te kluski na kawałki i rzucała łychę buraczków na kluski tak że się sos robił czerwony. Ślinianki mi już wariują… Za każdym razem kiedy jechałam z Niemiec do Polski, mama kazała meldować się pod Opolem żeby mogła wstawić wodę na kluski. Cieplutkie czekały na stole kiedy podjeżdżaliśmy pod dom. I tak usiadłam i jadłam i jadłam…

Życie na wsi było proste. Siało się zboże wiosną, zbierało latem, zawoziło się zboże do młyna, przywoziło mąkę, zawoziło mąkę do piekarza i przez cały rok, raz w tygodniu, miało się chleb. Co piątek cała wieś pachniała świeżym chlebem. Na rowerze zapylałam na koniec wsi do piekarza po cztery bochenki chleba – dwa na każdą stronę kierownicy. Babcia robiła krzyż na chlebie i kroiła kromkę. Mnie nie pozwolili kroić. Moje pajdy były niezgodne z dopuszczalnymi jednostkami miar dla ciepłego jeszcze bochna chleba. I dobrze. Dostawałam kromkę chleba z masłem i miodem od dziadkowych dziesięciu pszczół. Szczęście…

Bezy z przesadną ilością bitej śmietany stały się jedzeniem na poprawę humoru dzięki trzem pałom z rosyjskiego w ciągu jednej, czterdziestopięciominutowej lekcji. W czasach ciemnoty metodycznej takie rzeczy się zdarzały. Mnie częściej niż innym. Oddana klasówka – pała, niezapowiedziana poprawa spałowanej klasówki – druga pała, pyskówka w temacie niesprawiedliwego spałowania – trzecia pała. Pociągając smutnym, czerwonym od płaczu nosem, usiadłam z przyjaciółką pod płotem Zakładu Remontowo-Montażowego mojego taty. Po drodze kupiłyśmy bezy z przesadną ilością, lekko przykwaskowej bitej śmietany. Nie dało rady ugryźć. Można było tylko przycisnąć i czekać aż piana się osunie i wpadnie do ust. Do ust leżących pod płotem. Leżących ze śmiechu. Dostałyśmy takiej głupawki, że trzy pały z rosyjskiego poszły w zapomnienie. Dwie z matmy też. Kiedy teraz dostaję jakąś pałę od życia, wystarczy, że popatrzę na bezy z przesadną ilością bitej śmietany i mi lepiej. Nie kupuję. Do tego potrzebna mi moja przyjaciółka i płot.

Co zrobić kiedy nie ma mamy z kluskami, piekarnia w Starokrzepicach już nie istnieje, amerykańskie bezy są zupełnie nieśmieszne, a potrzeba poprawy nastroju jest? Pozostaje okrojone, skomercjalizowane, zredukowane do białej kulki awaryjne komfortowe jedzenie. Raffaello. Szybki, łatwo dostępny, nie wymagający żadnego wysiłku z mojej strony naprawczak. Uwielbiam tę białą masę otaczającą chrupiący migdał. Najbardziej jednak uwielbiam warstwę wierzchnią wiórek kokosowych. Każdą kulkę odpakowywałam z wielkim namaszczeniem, odwijałam papierek powoli żeby oderwało się jak najmniej śnieżnobiałych, delikatnych wiórek. W Niemczech wystarczyło wyskoczyć do Aldi po pudełeczko Raffaello i wieczór kończył się lepiej niż się był zaczął. W Stanach dopiero kilka dni temu natknęłam się na Raffaello. I z miejsca wmówiłam sobie depresję, zrobiło mi się tak smutno, że tylko jedzenie na poprawę humoru mogło mi pomóc. Trudny tydzień, trudny miesiąc, trudny rok za mną. Zasługuję na Raffaello. To i kupiłam. I rozwijam. Powoli i uroczyście. Przezroczysta folia przyjemnie szeleści, zaraz ukaże się kokosowa kulka. I będę ostrożna, nie pozwolę żeby choć jeden wiórek oderwał się od kulki. A co to? Pod spodem kulki ochronna folia aluminiowa. Po cholerę? Przed czym chroni kulkę Raffaello? Przed włamaniem? Napadem gorzkiej czekolady? Gwałtem napalonej mlecznej? Folia przyklejona do przezroczystego papierka. Przyklejona jakimś superglułem. Trzeba siły użyć. Pociągnąć trzeba. Pociągam i wszystkie wiórki rozsypują się po blacie kuchennym. Został łysy wafelek. To samo z drugim i piątym Raffaellem. I cały, sztucznie wygenerowany, zły nastrój zniknął. Pojawił się prawdziwy. Teraz tylko kluski mogą pomóc…

Janek wiedzie nierzucające się w oczy życie. Mało spostrzegawczy mieszkaniec naszego domu, czy gość przejezdny nawet nie zauważyłby obecność Janka. Sam się sobą zajmie, nakarmi się sam, higienę osobistą utrzyma, teorię względności Einsteina cichaczem przeczyta, gazetę niepostrzeżenie napisze, pogra w tajemnicy w koszykówkę, boczkiem nauczy się sterować jachtem i nic nikomu nie mówiąc zajmuje pierwsze miejsce w szkolnej olimpiadzie geograficznej. I taki mało wydarzony rodzic jak ja traci Janka z radaru, przestaje być czujny i pozwala zdrzemnąć się zmysłom swym rodzicielskim. Na szczęście Janek, w obawie, że się rodzicielsko zupełnie stępimy, odstawia jakąś konkretną szopkę od czasu do czasu.

Jak wtedy, na przykład, kiedy z jego powodu zamknięto na kilka minut całą bazę wojskową w Grafenwoehr. Łaził za mną po sklepie kwiląc słodko: „mogę to, mamo?”. Ja na to, że nie. Mogę to? Nie! A to? Nie! A to? Nie! Kontakt audialny był. Do czasu kiedy kontakt się urwał. Kilka minut bezskutecznych poszukiwań, kilka moich pół-omdleń, żandarmeria wojskowa zawiadomiona, wszystkie bramy zamknięte, wszystkie samochody wyjeżdżające sprawdzane. A Janek siedzi w kącie sklepu z zabawkami i pakuje po kieszeniach Playmobilowe ludziki.

Na przykład wtedy kiedy dostaliśmy telefon od żandarmerii (tak, znów policja!!), że dwóch nagusieńkich sześciolatków biega po bazie i jeden mówi, że ma takie samo nazwisko jak ja. Zwiali z placu zabaw. Ubrania zostawili w piaskownicy.

Albo wtedy kiedy chciałam zrobić dobre pierwsze wrażenie na gronie pedagogicznym i rodzicach pierwszoklasistów. Pierwszego dnia szkoły dzieci miały przynieść rysunek w temacie wakacyjnym. Byliśmy w Warszawie, Krakowie, na wsi, chodziliśmy po górach, smażyliśmy się na włoskiej plaży. Janek powinien być artystycznie przeinspirowany. Rysunku w domu nie sprawdziłam. Niech mnie zaskoczy. No i zaskoczył. Na rysunku, o którym dumnie opowiadał przed zdębiałymi rodzicami była skarpa i jakiś akwen wodny. W akwenie pijany w sztok Bawarczyk, martwy niestety. Między skarpą a akwenem, niesiony halnym, kolejny Bawarczyk, który za chwilę podzieli los pierwszego. Na skarpie ostatni, z nieproporcjonalnie wielkim kuflem piwa w dłoni. „A ten będzie ich ratował, tak?” – pyta z nadzieją w głosie, patrząc na mnie ukradkiem, nauczycielka. „Nie, jak wypije to też skoczy” – oznajmia autor obrazka . Aha! I ważny szczegół, wszyscy trzej mieli pod pachą szkockie dudy. Nawet ten martwy.

Janek rysować już nie lubi, nawet na plaży trudno go przekonać żeby zdjął koszulkę i jest pod ciągłym nadzorem telefonicznym. Poza tym, jest już starszy i głupoty mu nie w głowie.

Jesteśmy w poczekalni małego lotniska z okazji podarowanego mi, krajoznawczego lotu helikopterem. Lot trwał piętnaście minut. Pierwsze dwie podziwiałam widoki. Trzynaście kolejnych minut powstrzymywałam wymioty, bo bujało. Po wyjściu z helikoptera, zwymiotowała i podziękowałam za prezent. Janek grzebie w telefonie. W biurze obok słychać rozmowę.

– Szkielet dinozaura? A skąd to? To ty?

– Nie, myślałem, że to ty…

– Coś nie tak z naszą drukarką.

Spoglądam na Janka. Jego podejrzany uśmiech wymaga mojej interwencji. Zaciągam go w kąt, latarką po oczach, grożę cięciem racji żywieniowych. Złamał się, ale dopiero pod groźbą całkowitego zakazu konsumpcji truskawek. W miejscach publicznego oczekiwania Janek wyszukuje podłączonej do WiFi drukarki i na tę drukarkę wysyła zdjęcie. Zdjęcie, swojego autorstwa na szczęście, szkieletu dinozaura z muzeum w Denver. Z kiepsko ukrywaną dumą przyznaje, że udało mu się już w kilku miejscach. Co mi tam żandarmeria? Ja teraz na FBI czekam…

Miłość do truskawek i kawałek lata starokrzepickiego

Ja wiedziała od zawsze. W naszej maleńkiej kuchence, na wąskim parapecie stały buteleczki. Buteleczki z kroplami na serce, na żołądek, na wzdęcia, zaparcia, suchoty i niepogodę. Było ich tyle, ile liczy sobie rozsądnej wielkości klasa szkoły podstawowej. Do małych szklanych buteleczek dobierałam sobie butelkę płynu do mycia naczyń. Być może z lekką nadwagą, ale butelka, panią nauczycielką była wyśmienitą. Godzinami siedziałam na blacie kuchennym i bawiłam się w szkołę. Gotująca obiad babcia zdawała się nie zwracać uwagi na wydawane przeze mnie polecenia pachnącym walerianą uczniom, na nagłe przesadzanie niesubordynowanych, na wycieczki szkolne na drugi koniec blatu, na kartkówki i apele szkolne. Mruczała pod nosem Godzinki. A ja budowałam biznes plan na życie.

Szkoła mi pomogła. Pomogła nie zmienić zdania. Nie, nie dlatego, że miałam wspaniałych nauczycieli i chciałam iść ich śladami. Chciałam te ich ślady zadeptać, zamieść, a najlepiej dziurę przed ich stopami wykopać żeby się potknęli i już nigdzie nie szli. Tak źle chodzili. Przez chwilę chciałam być biologiem, to się w biologii rozszerzyłam. Nie na długo. Podpadłam nauczycielce niewyparzoną gębą, a na koniec wypadł mi na ławkę martwy gołąb z formaliny i karierę biologia szlag trafił. Miałam epizod z psychologią. Chciałam bardzo. Tutaj trzeba było polski i historię znać. Pani od polskiego jest już w podeszłym wieku i uszanuję. Powiem tylko, że to cud prawie, że pisać po polsku trochę umiem. A jak nie umiem, to wiadomo czyja wina. O panu od historii też nic nie powiem, bo ten, dla odmiany, jeszcze dziarski. Obawiam się odwetu. I takim sposobem nikomu psychologicznie nie pomogę i prawdopodobnie to z korzyścią dla pomocy potrzebujących. Został język obcy (przedmioty ścisłe celowo omijam, bo to żenada – tym razem moja). I szło mi jako tako i nauczyciel eee…co on tam robił? Aha, uczył!

Moje dziecko jest w drugiej klasie liceum. I planów nie ma. Konkretnych planów nie ma, bo niekonkretne ma. Co tydzień inne. Teorie jakieś wychowawcze mówią żeby nie naciskać, żeby nie zniechęcać, że jak sobie coś tam wyśni i bardzo chce, to jej się uda. Dzieci trzeba wspierać w marzeniach, skrzydeł im nie podcinać. Wręcz przeciwnie, zbierać piórka po ulicy i doklejać butaprenem. Kampanie społeczne nawołują żeby nielotów nie produkować. Wzmacniać pozytywnie, nie krytykować mrzonek i stać za urojeniami murem. Niech rozwija swoje pasje, szuka nowych zainteresowań. Wszystko fajnie tylko, że na drodze stoi system, a że żyjemy w społeczeństwie, zasad systemu trzeba przestrzegać, choćby minimalnie. Wybrać trzeba dodatkowe przedmioty w szkole. Według zainteresowań. Najlepiej od razu na poziomie szkoły wyższej, pozaliczać sobie co nieco już na przyszłość. Poeksperymentować z zainteresowaniami nie ma jak, bo można się licealnie doktoryzować tylko z kilku przedmiotów. I teraz wiem dlaczego. Kasia doktoryzuje się z historii i angielskiego i ma już publikacji na pół książki. Wydaje się, że na nic innego nie zostało już wolnego myślenia. Kasi trochę zostało i urojenia ma. A to, że zostanie weterynarzem. Stoję z nożyczkami i skrzydełka ciach. A biologię dodatkową wzięłaś? Nie. A kto zwiał z laboratorium jak robili sekcję oka owcy? Ano Kasia. A kto się boi dotknąć, choćby patykiem, zdechłej myszy? Wiadomo kto. Tydzień później chemikiem chce być. A chemię ma? Nie. A będzie mieć? Nie, bo nie lubi. To może ja zasugeruję coś z językami. Logika mi tak podpowiada. Zna dwa biegle, trzeci truchcikiem i dwóch innych uczy się w szkole. I jest najlepsza. I jest zachwycona. I tylko o tym przy stole opowiada. Może? Nie. Śladami rodziców szła nie będzie. To dolepiam jakieś inne piórka. Może społeczeństwem by się zaopiekowała? Odpowiada, że sobą się nie potrafi zaopiekować, a co dopiero społeczeństwem. Riposta cięta, jak nic nadaje się na prawnika. Mowy nie ma. Dziennikarstwo? Zbytni ekshibicjonizm.

Zostawić w spokoju? Nie doradzać? Nie podsuwać pomysłów? Być może. Gdybym słuchała tego co mi doradzali, byłabym dziś panią Krysią w plisowanej spódnicy w wydziale ewidencji ludności urzędu jakiejś gminy. A ja spódnic tak nie lubię. Stoję więc twardo, przymurowana rzeczywistością, na ziemi. W jednej ręce nożyczki, w drugiej butapren. Nade mną kołuje moje dziecko trzepocząc skrzydełkami i czeka, z której ręki dzisiaj dostanie.

To może pytanie naprowadzające. Kasiu, co lubisz robić najbardziej? Otwierać prezenty! Dwu i półletnia Kasia w pracy. 

A może muzyk?